Veiligheid

De wereld om ons heen is dynamischer dan ooit. Er spelen ontwikkelingen zoals geopolitieke spanningen, migratiestromen, extreme weersomstandigheden en er zijn maatschappelijke opgaven op het gebied van landbouw, energie, wonen en zorg die ook impact hebben op de leefomgeving van onze inwoners. Het leven is minder voorspelbaar en voorzieningen zoals wonen, inkomen, onderwijs, klimaat en zorg zijn niet meer vanzelfsprekend. Dit heeft een weerslag op de openbare orde en de veilige leefomgeving van onze inwoners. We zien de volgende ontwikkelingen:

1. Veranderende taak: De gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden op het gebied van openbare orde zijn de afgelopen jaren in omvang en politiek-maatschappelijke betekenis toegenomen.
2. Veranderende maatschappij: De maatschappelijke context is sterk aan verandering onderhevig door de digitalisering, de versplintering van het politieke landschap, de verharding van het maatschappelijk debat en de maatschappelijke druk om daadkrachtig op te treden. Vanwege de toegenomen onvoorspelbaarheid moeten we continu rekening houden met escalatie en opschaling.
3. Veranderend criminaliteitsbeeld: De klassieke geregistreerde criminaliteit is na een lange daling gestabiliseerd en minder zichtbare vormen van criminaliteit, zoals ondermijning en criminaliteit in het digitale domein nemen toe.
4. Bovenstaande ontwikkelingen leggen extra druk op de inzet van onze maatschappelijke partners, het Openbaar Ministerie en de politie. Diezelfde partners kampen met een personeelstekort; dit betekent dat zij steeds scherpere keuzes maken waar zij hun capaciteit inzetten. Om problemen op het gebied van openbare orde en onveiligheid het hoofd te kunnen bieden, overlast gevend en crimineel gedrag te begrenzen wordt vaker naar het bestuursrecht en het gemeentelijk uitvoeringsapparaat gekeken. Dit legt extra druk op de gemeentelijke uitvoeringsorganisatie.

Openbare orde en veiligheid
We zien in 2023 dat inwoners vaker gebruik maken van het recht om te manifesteren. Het vraagt extra inzet om demonstraties met maatwerk voor te bereiden en te faciliteren. College en raadsleden worden vaker rechtstreeks door inwoners benaderd over hun persoonlijke problematiek. Inwoners stellen vaker onze beslissingen ter discussie via de WOO en bezwaarprocedures.

Organisatoren van evenementen kampen met een terugloop van vrijwilligers, toegenomen kosten en aangescherpte regels rondom natuur en veiligheid. Dit maakt het organiseren van evenementen complexer. Maatwerk en coaching van evenementenorganisatoren bij de aanvraag van een vergunning blijven nodig.

VGGM
Uit onderzoek naar de toekomstbestendigheid van de bedrijfsvoering en de evaluatie van de Wet op de Veiligheidsregio’s komt naar voren dat de veiligheidsregio’s versterkt moeten worden. Voor de gemeente brengt dit een grotere financiële bijdrage, een intensievere samenwerking en afstemming met zich mee. In navolging van de motie Natuurbranden is in 2023 in samenwerking met de regionale partijen voorzien in een natuurbrand waarschuwingssysteem.
In 2023 heeft de aanbesteding plaats gevonden voor de nieuwbouw brandweerpost aan de Peppelensteeg. De kredietaanvraag volgt in 2024.

Brandweerkazerne Otterlo
Bezwaren van omwonenden tegen de locatie belemmeren momenteel de voortgang van het plan voor een nieuwe brandweerkazerne in Otterlo. Een mogelijk vervolg wordt bekeken.

Zorg en veiligheid
We zien een toename in het aantal complexe persoonlijke situaties waarbij veel partijen betrokken zijn uit het zorg- en veiligheidsdomein. Mede door personele schaarste nemen de wachtlijsten toe en duurt het langer voordat adequate zorg geboden kan worden. De problematiek van kwetsbare inwoners wordt hierdoor complexer waardoor zij ook vaker ontregelen. Dit heeft gevolgen voor de openbare orde.

Jeugd en veiligheid
Jeugd zoekt in meer wisselende samenstelling elkaar op. Door digitalisering worden jongeren makkelijker on- en offline gerekruteerd voor criminele activiteiten. Het zorgstelsel wordt herzien om jongeren eerder in beeld te krijgen en om de aansluiting tussen zorg en veiligheid te versterken. Wij participeren in pilots, intensiveren onze samenwerking en zetten bemoeizorg in om kwetsbare jongeren te bereiken.

Ondermijning
De georganiseerde (drugs)criminaliteit ontwikkelt zich snel en dit is een risico voor de veiligheid en leefbaarheid. We zien een toename in het aantal drugsgerelateerde delicten en het aantal meldingen van mensenhandel. Ook zien we dat criminele ZZP'ers de zorg misbruiken voor financieel gewin. Het toepassingsbereik van de wet BIBOB is eind 2022 verbreed, de sluitingsbevoegdheden van de burgemeester worden verruimd per 2024 en er komen mogelijkheden voor de aanpak van malafide verhuurders.

Gedigitaliseerde criminaliteit
Technologische ontwikkelingen en de toepassing hiervan in het veiligheidsdomein worden steeds belangrijker. We zien ook dat criminelen artificiële intelligentie en chatbots steeds meer gebruiken. In deze context is het versterken van weerbaarheid tegen digitale vormen van onveiligheid van steeds groter belang. Naar verwachting worden bevoegdheden van gemeenten en de burgemeester op termijn uitgebreid naar het digitale domein.

Toezicht
In 2023 is het inzetkader van Handhavers van Toezicht gewijzigd van een tijdelijke naar een permanente situatie. Dit naar aanleiding van het uitblijven van de toekenning van de wapenstok. De wijzigingen zijn mede gebaseerd op het inzetcriterium uit de Ministeriële BOA beleidsregels. Dit criterium bepaalt dat handhavers niet mogen worden ingezet in bepaalde situaties.