Balans en toelichting

Vaste activa
In de balans worden kapitaaluitgaven en -ontvangsten onderscheiden in drie groepen vaste activa, namelijk van immateriële, materiële en financiële aard. Voor gedetailleerde informatie over de investeringskredieten in relatie tot de vaste activa wordt verwezen naar bijlage 7a van hoofdstuk 5. Een samenvatting van deze bijlage naar de drie genoemde groepen wordt in onderstaande tabellen weergegeven. Deze samenvatting geeft het verloop van de boekwaarden aan van de desbetreffende groep vaste activa en van de hieronder vallende categorieën gedurende het verslagjaar.

Immateriële vaste activa
Immateriële vaste activa zijn niet-tastbare activa die over een langere periode van economische waarde zijn.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling
De voorbereidingskosten voor de plannen Kernhem Noord en het Noordplein te Ede, respectievelijk € 1,3 en € 0,1 miljoen, zijn als investeringen meegenomen.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden
Op de categorie bijdrage activa in eigendom van derden, waaronder renovatie Hockeyvelden Bosrand en investeringssubsidies Mixed Hockeyclub en Museum/Bezoekerscentrum Oud Lunteren, zijn de normale afschrijvingen verwerkt tot een bedrag van € 0,2 miljoen.

Materiële vaste activa
Materiële vaste activa zijn de geactiveerde materiële tastbare bezittingen die de gemeente langdurig inzet voor de realisatie van beleidsdoelen en bedrijfsvoering. In onderstaande tabel wordt het verloop weergegeven per subcategorie en de totalen per hoofdcategorie. Onder de tabel is per subcategorie toegelicht waar de posten betrekking op hebben.

Gronden en terreinen
In het verslagjaar is de aankoop van grond in het gebied Kernhem Noord ad € 0,4 miljoen geactiveerd. De boekwaarde gronden en terreinen is verminderd door desinvesteringen zijnde de verkoop van grond gelegen aan De Hulakker te Lunteren voor € 0,7 miljoen.

Bedrijfsgebouwen
De investeringen ter grootte van € 25,8 miljoen hebben voor een belangrijk deel betrekking op vernieuwbouw van Het Streek Lyceum Ede € 21,0 miljoen en van Basisschool De Meander € 1,0 miljoen. Verder zijn de volgende kosten geactiveerd: voor het luchtbehandelings- en het gebouwenbeheerssysteem van het raadhuis € 1,5 miljoen, voor de renovatie van de gymzaal aan de Kerkhoflaan te Lunteren € 0,6 miljoen en voor het voorbereidingskrediet nieuwbouw Brandweerkazerne Ede € 0,4 miljoen.
Het onderdeel afschrijvingen ad € 4,4 miljoen beslaat de normale afschrijvingen op de bedrijfsgebouwen. Aan bijdragen van derden is in totaal € 0,3 miljoen verantwoord in 2023, onder andere voor de renovatie van de gymzaal Kerkhoflaan te Lunteren € 0,1 miljoen en de sportaccommodatie Platanenweg te Bennekom € 0,1 miljoen.

Woonruimten
De investeringen in als ook de ontvangen bijdrage van derden (beiden € 0,1 miljoen) van het materiële vaste activa onderdeel woonruimten hebben betrekking op het theehuis gelegen aan de Parklaan te Ede.
De afschrijvingen, voor een bedrag van € 39.000, zijn de normale afschrijvingen op de categorie woonruimten.

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
Binnen deze categorie heeft er een correctie op de beginboekwaarde plaatsgevonden. De beginboekwaarde van de groep met een maatschappelijk nut is verminderd met € 28.000 en ‘overgeheveld’ naar de groep met economisch nut met een mogelijkheid met heffing.
De investeringen in de categorie grond-, weg- en waterbouwkundige werken in 2023 bedragen in totaal € 72,4 miljoen. De grootste investeringen betreffen de projecten Spoorzone Ede-Wageningen (€ 40,1 miljoen) en Parklaan (€ 13,0 miljoen) en de snelfietsroutes Ede-Veenendaal (€ 1,2 miljoen) en Ede-Wageningen (€ 2,0 miljoen). Daarnaast is voor € 6,1 miljoen geïnvesteerd in riolering. Op de investeringen worden de bijdragen van derden in mindering gebracht. In totaal gaat het om een bedrag van € 26,6 miljoen ingezet. Voor de projecten Spoorzone Ede-Wageningen en Parklaan gaat het om een bedrag van respectievelijk € 17,0 en € 2,0 miljoen. Voor snelfietsroute Ede-Wageningen gaat het om een bedrag van € 0,7 miljoen. De investeringen in riolering (€ 6,1 miljoen) worden volledig gedekt vanuit de voorziening riolering (gevoed vanuit de rioolheffing). In het verslagjaar 2023 is in totaal € 3,9 miljoen afgeschreven op de grond-, weg- en waterbouwkundige werken. Het gaat in alle gevallen om normale afschrijvingen.

Vervoermiddelen
De afdeling Leefomgeving & Veiligheid heeft een aantal van haar bedrijfswagens vervangen hetgeen aan investeringen een bedrag van € 85.000 laat zien.
De post afschrijvingen op de vervoermiddelen kent geen bijzondere waardeverminderingen; aan normale afschrijvingen is in totaal ruim € 0,1 miljoen geboekt.

Machines, apparaten en installaties
Gemaakte kosten in de categorie machines, apparaten en installaties zijn voor € 1,9 miljoen geactiveerd. De geactiveerde kosten betreffen investeringen in vervangen verlichting diverse sportparken door ledverlichting € 0,4 miljoen, vervangen AV-middelen in de raadzaal eveneens € 0,4 miljoen en aanschaf ICT-apparatuur (iPhones, laptops, switches en server) voor € 0,8 miljoen.
De normale afschrijvingen laten een bedrag zien van € 1,0 miljoen; de bijdrage van derden ad € 83.000 betreft de bijdrage van de sportparken in de vervanging van de verlichting door ledverlichting.

Overige materiële vaste activa
Het totaal van de kapitaaluitgaven (investeringen) voor de overige materiële vaste activa bedraagt € 0,4 miljoen. Hieronder vallen de uitgaven voor implementatie module CORSA/Bestuur ten behoeve van bestuurlijke besluitvorming € 72.000, leefbaar voetgangersgebied Lunteren € 77.000, aanschaf van bureaustoelen en AV-middelen in Raadhuis, De Doelen en De Vleugel voor € 79.000 en de uitbreiding met 1^e inrichting voor meubilair en leermiddelen scholen De Kern, Triangel en Calluna voor € 0,1 miljoen.
Op dit activaonderdeel is in het verslagjaar € 1,2 miljoen afgeschreven hetgeen de normale afschrijvingen betreft. Verder zijn de bijdrage van derden, in totaal € 0,2 miljoen, als vermindering in de materiële vaste activa verwerkt. Voor het overgrote deel gaat het om de ontvangen concessievergoeding voor windturbines.
 
Financiële vaste activa
De financiële vaste activa geeft inzicht in de kapitaalverstrekkingen, de leningen en de overige financiële vaste activa.

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
De gemeente heeft een aandeel in de Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken BV en Werkkracht Ede BV. Hiernaast bezit de gemeente aandelen van de BNG Bank NV en de ACV NV. De aandelen zijn tegen verkrijgingsprijs opgenomen. In verband met de toetreding tot de ACV van de gemeenten Renswoude en Scherpenzeel heeft een herijking van het aandelenkapitaal plaatsgevonden, als gevolg waarvan het aandelenkapitaal per saldo met € 17.000 is toegenomen.

Leningen aan woningbouwcorporaties
Alle geldleningen zijn verstrekt aan woningbouwcorporatie Woonstede, die op de leningen € 2,4 miljoen heeft afgelost. Onderdeel van deze aflossingen is een extra aflossing van € 0,5 miljoen op de renteherzieningsdatum van één lening.

Overige langlopende leningen
In het verslagjaar zijn twee leningen verstrekt, namelijk aan Q-park Beheer € 10.000 (zijnde de afrekening concessieprijs 2022 parkeergarage Markt Ede) en aan het Akoesticum € 175.000.
Op de categorie overige langlopende leningen is in totaal € 0,9 miljoen als aflossing verwerkt. Dit betreft € 0,7 miljoen op aan diverse partijen (onder andere Ziekenhuis Gelderse Vallei Parkeren BV en Stichting het Maanderzand) verstrekte leningen en € 0,2 miljoen op de verstrekte geldleningen in het kader van de TOZO-regeling van het Rijk.

Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer
De stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) verstrekt voor de gemeente in het kader van diverse regelingen (onder andere op het gebied van Stedelijke Ontwikkeling Ede, milieubeleid en duurzaamheid) leningen. Het merendeel van deze leningen heeft een revolverend karakter, hetgeen wil zeggen dat de ontvangen rente en aflossingen door SVN (weer) ingezet kunnen worden voor het verstrekken van nieuwe leningen.
In de administratie van SVN zijn de leningen gegroepeerd naar type, ook wel aangeduid als fonds. De mutaties van de fondsen, o.a. door het verstrekken van leningen en/of ontvangen van aflossingen door SVN, worden bij de gemeente verantwoord door een op nihil salderende administratieve boeking. Dit geeft in bovenstaande tabel vermeerderingen en verminderingen te zien voor een bedrag van € 3,4 miljoen. In 2023 zijn de uitgezette middelen bij SVN door de gemeente aangevuld met € 1,1 miljoen. Naast deze vermeerdering voor twee fondsen zijn er binnen de fondsen uitgezette middelen voor totaal € 0,5 miljoen overgeheveld, hetgeen zowel een vermeerdering als een vermindering geeft op de balanspost overige uitzettingen. De gemeente heeft vanwege een dreigend liquiditeitstekort in het tweede halfjaar niet benodigde middelen teruggehaald bij SVN voor een bedrag van € 2,4 miljoen; dit is een vermindering in bovenstaande tabel. SVN heeft de beheerskosten (in de tabel een vermindering van € 0,1 miljoen) en de rentevergoeding over de uitzettingen (vermeerdering van € 0,2 miljoen) respectievelijk in rekening gebracht bij c.q. betaalbaar gesteld aan de gemeente.